Yetişkin Ortodontisi

Ortodonti nedir ?

Ortodonti diş hekimliğinde dişlerde ve düzensizliklerin teşhisi, önlenmesi ve düzeltilmesini sağlayan daldır.

Bu düzensizlikleri oluşturan etkenler şunlardır ;

• Kötü kapanış ya da dişler arasındaki temas bozukluğu
• Eksik veya fazla diş
• Hatalı dizilim
• Çapraşık diş
• Üst dişlerin alt dişleri çok örtmesi
• Yanlış çene pozisyonları
• Çene ekleminde bozukluklar

Ortodontik düzensizlikler braket denen düzeltici apareylerle düzeltilir. Braketler küçük metal tabaka veya plastik kalıba bağlanan tel veya yaylardan yapılır. Braketler dişe uygun kuvvet uygulayarak farklı bir dizilişe gelmelerini sağlar. En iyi ortodontik sonuçlar büyüme çağındaki çocuklarda alınırken yetişkinlerde de sonuç alınabilirken tek fark tedaviler daha uzun sürer.

Ortodontistler dişe tedavi boyunca istenilen etkiyi sağlamak için sabit veya hareketli tellerden hangisinin uygulanacağına karar verir. Sabit teller tedavi süresi sonunda çıkarılan daimi apareylerken; hareketli apareyler yemek yerken ve temizlerken çıkarılırken diğer tüm zamanlarda takılır. Bu dişlerinin fonksiyonunu düzeltirken kişinin genel görünümünü etkilemez.

Kötü kapanış ya da dişler arasındaki temas bozukluğu nedir ve neden meydana gelir?

Kötü kapanış dişlerin yanlış diziliminden çenede veya Tempora Mandubilar Eklemde çiğneme ve konuşmada bozukluk gibi fonksiyonel sorunlara neden olur ve kişinin görüntüsünü etkiler. Bu durumlar genetik olarak veya aşağıdaki olayların sonrasında oluşur.

Travma : Çocukluk döneminde kırılmış veya yerinden çıkmış dişlerde kemikle kaynaştığında çenede uygunsuz yerleşebilir.

Parmak emme veya emzik kullanımı : Üst dişlerin alt dişlerden daha belirgin bir şekilde önde olmasına neden olabilir.

Yutkunmada dil itme : Üst dişlerin önde konumlanmasına neden olur.

Süt dişlerin erken kaybı : Daimi dişler yanlış konumda sürerken dişin az sürmesine ya da çarpık sürmesine neden olur. Yandaki diş boşluğu doldurarak daimi dişin sürmesine engel olur.

Ortodontik tedavi neden önemlidir ?

Uzun dönem ağız sağlığı için gereklidir. Uygun şekil konumlanmış dişlerde ağız sağlığını devam ettirmek daha kolaydır. Diş çürüğü riskini azaltır.

Çiğneme ve sindirimi kolaylaştırır. Kötü kapanışı olan bireylerde etkisiz çiğnemenin beslenme bozukluklarına neden olduğu görülmüştür.

Konuşmayı kolaylaştırır. Yanlış pozisyonlanmış üst ve alt dişler konuşma bozukluklarına neden olabilir.

Arka dişlerdeki erken aşınmayı önler. Dişler kapanmada büyük kuvvetlere maruz kaldığından uygun olmayan kapanış, kapanışı olan bireylerde arka dişlerde aşınma daha kolay olur.

Ortodontik tedaviye hangi yaşlarda başlanır ?

Erken çocukluk : 7 yaşından sonra daimi dişlerin sürmesi ve potansiyel problemlerin tespiti için uygun zamandır ve bu yaşlarda kontrol edilmeye başlanmalıdır. Bütün daimi dişlerin sürmesi beklenmemelidir. Ne kadar erken başlanırsa o kadar avantajlı olunur. Genellikle başlama yaşı ergenlik dönemidir, daha özel durulmada erken başlamak daha iyi olabilir.

Ergenlik dönemi : Bu yaşlarda bütün daimi dişler sürmüş olur ve tedavi için en etkili yaşlardır.

Yetişkinlik dönemi : Daha karmaşık ve problemi düzeltmek için daha çok uğraş gerektirir.

Ortodontik tedavi neleri içerir ?

Ortodontik tedavi 2 basamağı vardır ;

Tedavi : Braket ve diğer apareylerin kullanıldığı dizilişi ve kapanışı düzeltici dönemdir.

Pekiştirme : Dişi yeni pozisyonda tutmaya yarayan ve uzun dönem sonuçlarında emin olmak için dişlerin sabitlenmesidir.

Görünmeyen ortodonti

Bir çok ortodontist dişlerden alınan kalıp ile dişleri sıralayan ve tekrar pozisyonlanmalarını sağlayan görünmez apareyleri önerir. Bunların avantajı yemek yemek veya temizlemek için çıkarılabilmesi, braket takmadan tedaviyi sağlamasıdır. Bir başka görünmeyen tel çeşidi dişlerin arka yüzeylerine uygulanan ve güldüğümüzde görünmeyen tellerdir.

Düşük sürtünmeli braketler

Ortodonti teknolojisinden dişleri düzeltme ve hareketlendirmede çok çeşitli teller geliştirilmektedir. Bu sistemde telin braket içinde ileri geri hareket etmesine izin vererek daha hızlı ve rahat olmasıyla konvansiyonel sabit ortodontik tellere alternatif olmuştur.

Hareketli düzelticiler

Görünmeyen tellerle tedaviye alternatif olarak sadece ön dişlerin hareketine gerek duyulan basit ortodontik vakalarda kullanılır. Bu hareketli apareylerin yaklaşık 6 -8 hafta kullanılması yeterli olmasına karşın tüm tedaviler için uygun değildir.

Ortodontik tedavinin riskleri ve sınırları

Ortodontik tedavinin birkaç riski olabilir. Çok nadir de olsa bazı hastaların metal veya latekse alerjisi olabilir. Birinci tip diabet gibi hastalıkları olan kişilerde tedavi sırasında sorun çekebilirler. Böyle durumlarda ortodontik tedavi dişlerin uzun süreli dayanıklılığını da riske atabilir. Ortodontistiniz sizinle tedavinizin risklerini tartışacaktır.

Ortodontik tedaviden beklenen sonuçlar genelde hastanın tercihlerine bağlıdır. Özellikle yetişkinlerde ideal tedavi dişeti tedavisi ve protetik tedavi ve bazen de düzeltici çene ameliyatları gerektirebilir. Çoğu zaman hastanın yoğun bir tedaviye girmek istememesi dolayısıyla tam sonuca ulaşılmaz. Ama genelde mükemmel olmasa da gayet iyi sonuçlara ulaşılır. Tedavi seçenekleri ve tahmin edilebilen sonuç bireye bağlı olduğundan, ortodontistiniz tedavi öncesi bütün bunları sizinle tartışacaktır.

Daha moda braketler

Braketleri gençlere daha çekici kılmak için üreticiler telleri braketlerle birleştiren parlak renkli elastik bantlar yapmışlardır. Çocuklar bu renklerden istedikleri gibi (okullarının renginde veya takımlarının renklerinde) uygun renkler seçebilirler. Ortodontistler “Hastalar her ziyarette istedikleri rengi seçebildiklerinde kendilerini tedavinin daha fazla bir parçası gibi hissediyorlar.” diyor.

Alışmak uzun sürüyor ?

Günümüz braketleri daha az fark edilir ve rahatsız olmalarına rağmen alışmak gene de vakit alır. Bu yaklaşık olarak 2 hafta sürer. Yemekler tellere takılabilir, fırçalamak ve diş ipi kullanmak daha uzun sürer ve aylık bakımlardan sonra dişler sızı yapabilir. Dişlerdeki rahatsızlık doktorunuzun önereceği ağrı kesicilerle geçirilebilir. Daha hafif ve esnek tellerin kullanımıyla tedavi süresindeki rahatsızlık önemli ölçüde azalmıştır. Daha fazla genç braket taktıkça, “metal diş” ve “teneke ağız” gibi takma isimler gitgide kullanılmaz olmuştur. Tedavi sosyal olarak daha kabul edildiğinden utanma faktörü ise gücünü yitirmiştir.

Braketlerin ilerisi

Çocuklarda ilkokul zamanı başlayan ortodontik tedaviye, önleyici ortodontik tedavi de denir. Bu yaşlarda diş ve çene gelişimi tamamlanmadığından çoğu sorunun çözülmesi daha kolaydır.

Kalıcı dişler çıkmadan, bunların düzgün yerlerinde çıkmaları sağlanabilir. Diş arkındaki dişlerin hepsini alamayacak kadar küçük olması sık rastlanan bir olaydır. Eskiden sıkışmanın çözümü kalıcı dişlerden birkaçını çekerek kalan dişlerin yerlerini ayarlamak için braket kullanmaktı. Erken müdahale çocuğun çene kemiklerinin hala büyüyor olması avantajını kullanır. Örneğin üst çeneyi genişletmek için damak genişletici denilen bir alet kullanılabilir. Yay düzgün boyutlara geldiğinde, kalıcı dişlerin olmaları gereken yerde çıkmaları çok yüksek bir ihtimaldir. Eğer bütün dişler çıkmışsa ve hala sıklaşma sorunu varsa, dişlerin düzgün yerleşmeleri için birkaç dişi çekmek gerekebilir.

Ortodontistler “Önleyici ortodontik tedavi görmüş çocukların da daha sonra braket takmaları gerekebileceğini bilmek önemlidir” der. “Fakat erken tedavi gelecekteki tedavi işlemini kolaylaştırır ve süreyi kısaltır.”