İmplant
İmplant protez diş ya da dişler (kuron, köprü, takma diş) için çeneye cerrahi olarak yerleştirilen bir dayanaktır. Çene kemiği etrafını sardıkça onunla birleşir. İmplantlar yaygın olarak kemiğin birleştiği ve yabancı olarak kabul etmediği özel bir metal olan titanyumdan yapılırlar.
İmplantlar eksik ya da kayıp dişlerin yerine konulurlar. Eksik bir diş çeneyi etkileyebilir ve kemik kaybına yol açabilir. Aynı zamanda çevre dişlerin yer değiştirmesine yol açabilir ve kişinin ısırmasını etkileyebilir. Eksik dişi olan insanlar çiğnemede de sıkıntı yaşayabilir ve görünüşlerinden memnun olmayabilirler. Köprüler ve takma dişlerde eksik dişin yerini almada kullanılabilirler.
İmplantlar yerleştirilmeden önce, hastanın işlem için uygun aday olup olmadığını belirleyecek geniş bir ağız muayenesi gerekir. Diş hekimi hastasının medikal ve dental geçmişini değerlendirir. Uygun adaylar genellikle sağlıklı ve çene kemiklerinin gelişimini tamamlamış olmasını sağlayacak yaşta olmalıdır. Diş etleri implantin başarılı olmasını sağlayacak kadar sağlıklı olmalı ve ağız hijyenleri konusunda özenli olmalıdırlar.
İmplantlar aylara yayılmış birden fazla operasyon ve randevu gerektirebilir. İlk operasyonda implantın çene kemiğine yerleştirilme işlemi gerçekleştirilir. Daha sonra kemiğin gelişip, sıkıca dayanarak implantla birleşmesine izin verilir. İkinci operasyon kemiğin gelişimi ve implantla birleşmesin bağlı olarak 3 ile 6 ay arasında değişen bir süre kadar sonra gerçekleşir. Bu operasyonda, restorasyonu destekleyecek bir dayanak noktası yerleştirilir. Bazı durumlardaysa, iki aşama tek bir basamakta (tek basamak) gerçekleştirilerek, bu dayanak noktası implantın yerleştirildiği sırada eklenir. Son olarak restorasyon (kuron, köprü, takma diş) implanta eklenir.
İmplantlar kemikten destek alırlar, böylelikle implant kullanılan restorasyonlar genellikle destek için komşu dişlere gerek duymaz. Bu komşu dişlerin üzerinde oluşacak baskıyı ortadan kaldırır. Bu aynı zamanda çevre dişlerin kesilmesi ya da şekillendirilmesi gerekmediği anlamına da gelir ki böylelikle pahalı yeniden şekillendirme ve uyarlama işleminin ortadan kalkması maliyetin azalmasına yardımcı olur. Ancak implantlar yine de pahalı ve sigorta kapsamı dışında olabilirler. İmplantların yerleştirildiği operasyonlar çeşitli komplikasyonlar, kanamalar ve enfeksiyon ile ilişkilendirilir.
İmplantlar çoğunlukla başarılı olsa da, bazı durumlarda başarısızlıkla sonuçlandıkları da olmuştur. Eğer implant gevşekse ya da zamanla gevşerse, işlemin başarısız olduğu düşünülür ve implantlar çıkarılır. Diş hekimi anında yeni bir implant yerleştirmeye girişebilir ya da yeni bir girişimden önce bölgeye kemik parçaları yerleştirerek, buranın iyileşmesini bekleyebilir. Özenli bir ağız hijyeni bakımı, sigaradan kaçınma, diş hekimini düzenli ziyaret ve temizlik implant işleminin başarısız olma riskini azaltır. İmplantların 10 yıldaki ortalama klinik başarıları %93-95 arasındadır, bu da diş hekimliğinde başarısı en yüksek olan tedavi şekillerinden birisidir. Bugün halen 1960′lı yıllarda yerleştirilen ilk implantların ağızda olduğunu biliyoruz.
İmplantlar hakkında
İmplant protetik diş ya da dişleri (kuron, köprü, takma diş) destekleyen yapay bir diş köküdür. Çeneye cerrahi bir operasyonla yerleştirilir. Burada osseoentegrasyon adı verilen bir süreç içinde çene kemiğinin implantı etrafını sarması ile implant, çene kemiği ile birleşir. İmplantlar yüksek bir başarı oranına sahiptir ve modern diş hekimliğinde giderek yaygınlaşmaktadır. Ancak, operasyon ve malzemelerin sayısından dolayı geleneksel yapılandırmalardan daha pahalıdırlar.
İmplantlar eksik ya da kayıp dişin kalıcı, destekli ve doğal görünümlü yapay diş ile değiştirilmesinde kullanılırlar. Eksik dişin yerine başkasının eklenmesi pek çok yönden önemlidir. Dişler düzgün çiğneme ve kelimeleri seslendirmede önemli rol oynar. Aynı zamanda yüzün şeklini oluşturma ve korumaya yardımcı olur.
Eksik dişler çeneye baskıyı artırarak kas ve çene bağlarında problemlere yol açabilirler. Son olarak, dişler çevre dişlerin yerlerini korumasına da yardımcı olur. Eğer bir diş eksikse, yanındaki dişler boş alana doğru hareket eder. Eksik diş çeneyi etkiler ve kemik kaybına yol açabilir. Eksik dişleri olan insanlar ağızlarının görüntüsünden memnun olmayabilirler. Köprü ve takma dişler eksik dişlerin yerini almada kullanılabilir.
İmplantlar insan vücudu ile yüksek ölçüde uyumludur ve yaygın olarak vücudun yabancı bir madde olarak reddetmediği, özel bir metal alaşımı olan titanyumdan yapılır. Titanyum aşırı güçlü, korozyona (asit, tuz ve oksijen kaynaklı) dayanıklı ve manyetik olmayan bir metaldir. Bunlar pek çok açıdan önemli olabilir. Örneğin,manyetik olmayan implantlara sahip hastalar manyetik rezonans görüntülemeye (MRI), güvenlik ve çözünürlük açısından çok daha az sıkıntı yaşayarak girerler. Fakat yine de herhangi bir görüntüleme testine (x-ray, MRI, CAT scan) girmeden önce hastane personelini implantlaran haberdar etmek önemlidir.
İmplantın yüzeyi genellikle tırtıklıdır. Bu kemik için yapışacak daha geniş bir yüzey alanı yaratır. Burası doğal kemikte de bulunan bir madde olan hidroxapatit ile kaplanabilir. Bilim adamları özel proteinler gibi osseentegrasyona yardımcı olacak implantları kaplayacak başka maddeler de araştırmaktadırlar.
Uygun adaylar genellikle sağlıklı ve çene kemiklerinin gelişimini tamamlamış olmasını sağlayacak yaşta olmalıdır. Diş etleri implantın başarılı olmasını sağlayacak kadar sağlıklı olmalı ve ağız hijyenleri konusunda özenli olmalıdırlar. İmplantlar yerleştirildikten hem önce hem de sonra hastalar diş hekimlerini düzenli olarak ziyaret etmelidirler.
Dişi sıkmak ya da çiğnemek implantlar üzerinde çok büyük baskı oluşturur. Bu tarz alışkanlıkları olan hastalar uygun adaylar değildir. Benzer şekilde, sigara içen, aşırı alkol ya da başka maddeler tüketen hastalar da uygun adaylar arasında değildir. Tüm bu alışkanlıklar implant başarısızlığı riskini artırabilir.
Belli medikal sorunları (diabet, yüksek kan basıncı, hemofili, bağışıklık bozukluğu) olan hastalar da uygun olmayan adaylardır. Bu durumlarının ciddiyetine de bağlıdır. Yüksek dozda baş ya da boyunda radyasyon tedavisi gören ya da kortikosteroid veya immunosüpresif alan hastalara da implant önerilmez.
İmplant türleri ve farklılıkları
Birkaç değişik implant türü vardır. Bir hasta için hangisinin en uygun olacağı çene cerrahı ya da diş hekimi tarafından belirlenir. Seçilen tür aynı zamanda implantın destekleyeceği (kuron, takma diş, köprü) dişin tipine de bağlıdır.
Kök formu : Bu diş implantlarının en yaygın formudur. Kök formundaki implant çeneye diş kökü gibi yerleştirilir. Bazıları silindir şeklinde vida gibi tırtıklı iken bazıları düzdür. Bazıları düz köşeli bazıları ise konik biçimindedir. Yerleştirileceği kemiğin yapısına bağlı olarak tüm implantların belli avantajları vardır. Bir kuron, takma diş ya da köprüyü destekleyebilir ancak implantın dayanacağı geniş ve derin bir kemiğe de ihtiyaç duyar.
Bu implant türleri en yaygın olanlar olsalar da , tek kullanılan tür onlar değildir. Sınırlı durumlarda başka implant türleri kullanılabilir.
İmplant işleminden önce
İmplantlar cerrah (ağız ve maksilla cerrahı) ve restoratif diş hekiminden (genel diş hekimi, protez uzmanı) oluşan bir ekip gerektirir. Restoratif diş hekimi implantın destekleyeceği kuron, köprü ve takma dişlerden sorumlu iken, cerrah implantları yerleştirmeden sorumludur. İmplantlar yerleştirilmeden önce, hastanın işlem için uygun aday olup olmadığını belirleyecek geniş bir ağız muayenesi gerekir. Diş hekimi hastasının medikal ve dental geçmişini değerlendirir. Çene kemiği ile sinus ve sinirlerin durumunu belirlemek için X-ray ve bazen bilgisayar bazlı aksiyal tomografi taraması (CAT scan) istenebilir.
Hastanın bireysel ihtiyaçlarına bağlı olarak, implantları yerleştirmeden önce gerçekleştirilebilecek bazı operasyonlar da mevcuttur. Örneğin hastalar implantı destekleyecek düzgün bir çene kemiği yapısına sahip olmalıdırlar. Kemik ekleme hastanın yetersiz kemik yapısını arttırmak için kullanılabilir. Alveolar sinir yer değiştirme işlemi engel oluşturan bir sinirin yerini değiştirmek için kullanılabilir. Maksilla sinüsünün yüksekliği cerrahın alçak sinüs oyuklarına girmekten kaçınmasına izin verebilir.
İmplantların risk ve avantajları
İmplantlar komşu dişler yerine, çene kemiğinden destek alırlar. Bu onları daha kalıcı ve güvenli hale getirir ve güç ve rahatlığı artırır. Bu aynı zamanda pahalı yeniden şekillendirme işlemini de ortadan kaldırmaya ya da azaltmaya yardımcı olur. Herhangi bir metal klips ya da kanca içermediğinden, doğal diş gibi görünür ve hissedilirler. Ek bir solüsyon ya da fırça olmaksızın doğal diş gibi temizlenebilirler. İmplantlarla konuşmak ya da çiğnemenin daha rahat olması, daha iyi beslenme ve memnuniyet anlamına gelir. Son olarak çene kemiğini korumada yardımcı olurlar, çünkü kemiğe doğal diş gibi yapışırlar.
Ancak implantların dezavantajları da vardır. Çok pahalıdırlar ve sigorta tarafından karşılanmayabilirler. İşlem sonrasında kanama ve enfeksiyon gibi bazı komplikasyon ile karşılaşmak mümkündür. Bunlar diş hekiminizin kontrolü altında çözülebilecek sorunlardır.
İmplantlar çoğunlukla başarılı olsalar da, başarısız oldukları durumlar da vardır. Bu genellikle kemiğin implant ile birleşmediği zaman gerçekleşir. Böyle bir durum genellikle dayanığın yerleştirilmesi için implantın açıldığı ikinci operasyon sırasında farkedilir. Eğer bu noktada, implant çok gevşek ise, işlemin başarısız olduğu düşünülür ve implant çıkarılır. Diş hekimi hemen anında yeni bir implant takmaya girişebilir (kemikteki boşluğu biraz genişlettikten sonra) ya da herhangi yeni bir girişimden önce bölgenin iyileşmesini beklemeyi tercih edebilir.
Bazı durumlarda, implantın etrafındaki kemik, implantın gevşemesine ve düşmesine yol açacak şekilde zayıflayabilir. Bu implant yerleştirildikten yıllar sonra bile görülebilir. Böyle bir başarısızlık riski diabet – özellikle kontrolsüz diabet- olan ya da sigara kullanan hastalarda daha yüksektir. Eğer operasyon sırasında ağır bir travma yaşanıyorsa ya da operasyonun ardından enfeksiyon görülmüşse, implant yine başarısız olabilir. Unutulmaması gereken bu işlemlerin uzman doktorlar tarafından özenle yapıldığında bu risklerin çok düştüğü %1-2 ‘lerden daha fazla olmadığı ve özetle sistemik hastalıkların (diabet vb.) asıl riski oluşturduğu bilinmelidir.
İmplamtın üretildiği materyal olan titanyumuna karşı aleji neredeyse görülmez.Ağız hijyenine özen göstermek ve kontrol ile temizleme için diş hekimini düzenli ziyaret etmek implantın başarısız olma riskini azaltmaya yardımcı olacaktır.
İmplantlar hakkında doktorunuza sorular :
Soruları önceden hazırlamış olmak, hastaların tedavi seçenekleri ile ilgili tartışmalarını daha anlamlı kılacaktır. Hastalar doktorlarına implantlar ile ilgili şu soruları sormak isteyebilirler :
- Ben implantlar için uygun bir aday mıyım ?
- İmplantımın başarısız olma riski nedir ?
- Benim için en uygun implant türü hangisi ?
- İmplant yerleştirilmeden önce, kemik eklenmesi gibi herhangi başka bir operasyon geçirmem gerekiyor mu ?
- İmplantlarım, kuron ya da takma dişe benzer hangi dental restorasyonu destekleyecek ?
- Bu tür restorasyonun bakımını nasıl yapmalıyım ?
- İmplant yerleştirme operasyonu ne kadar sürer ?
- Diş etlerim iyileşene kadar, dişsiz kalmam gerekecek mi, öyle ise bunun süresi nedir ?
- Operasyonun ardından ne kadar süre sonra normal beslenme alışkanlıklarıma dönebileceğim ?
